Chuẩn bị và tác động Bão Chataan (2002)

Liên bang Micronesia

Khi Chataan đang trong giai đoạn hình thành và vẫn còn gắn liền với rãnh gió mùa, nó đã gây mưa lớn trong khu vực và gió giật mạnh ảnh hưởng đến Pohnpei và Chuuk thuộc FSM. Cơn bão đi qua rất gần Chuuk với sức gió 82 km/giờ (51 dặm/giờ). Một ngày trước khi Chataan tác động đến hòn đảo, nó đã gây ra mưa rất lớn do cấu trúc kéo dài và di chuyển chậm. Những đợt gió kéo dài từ rãnh gió mùa lớn hơn đã tạo ra sóng lớn và triều cường cao hơn bình thường 0,3 m (1 ft) trong toàn khu vực. Mưa rào gây ra ảnh hưởng lớn nhất, đạt đỉnh 954 mm (37,5 in) trong 13 ngày theo trạm khí tượng Chuuk. Tổng lượng mưa cao nhất trong vòng 24 giờ ở đảo Weno là 506 mm (19,9 in) giảm xuống còn 361 mm (14,2 in) trong 12 giờ,[3] con số này lớn hơn tổng lượng mưa trung bình hàng tháng của trạm.[8]

Gió lớn đã đánh sập nhiều hệ thống dây tải điện ở Chuuk trong khi sóng lớn phá hủy nhiều đê chắn sóng và tòa nhà dọc theo bờ biển.[9] Mưa gây ra lũ lụt nghiêm trọng trên toàn đảo với độ cao lên tới 1,5 m (4,9 ft) ở một số địa điểm,[10] gây ra ít nhất 30 vụ sạt lở đất khiến 47 người thiệt mạng. Điều này đã khiến cơn bão được ghi nhận là thiên tai chết chóc nhất trong lịch sử hòn đảo.[3] Các trận lở đất đạt độ sâu 4,6 m (15 ft) đã phá hủy một số ngôi nhà làm bằng thiếc và bê tông khiến nhiều người bị chôn vùi hoặc bị cuốn trôi ra biển.[11] Lụt mặn làm hư hỏng nguồn nước ngầm và triệt hạ nhiều cây trồng trên đảo.[11][9] Chataan phá hoại đường xá và cầu cùng với gió lớn làm sụp hệ thống cáp điện[10] gây mất liên lạc giữa các đảo.[12] Cơn bão đã phá hủy khoảng 1000 ngôi nhà và khiến 1000 người trên toàn đảo rơi vào cảnh vô gia cư.[11] Khoảng 100 người bị thương.[9]

Ở bang Pohnpei gần đó, Chataan đã tạo ra sức gió 72 km/giờ (45 dặm/giờ) ở Nukuoro.[3] Đợt gió đã phá hủy một ngôi nhà và một trạm khí tượng.[11] Lượng mưa trên đảo san hô đạt 457 mm (18,0 in). Gió giật mạnh, sóng to và mưa lớn cũng tác động đến Sapwuafik.[3] Biển động đã giết chết một người ở Pohnpei. Tổng thiệt hại về mùa màng trong cả nước là 3 triệu đô la Mỹ và thiệt hại tài sản tổng thể ước tính lên đến 100 triệu đô la Mỹ (chủ yếu là ở Chuuk).[11]

Guam

Ảnh hưởng của bão cuồng phong Chataan, bao gồm mưa lớn và gió giật mạnh trên đảo Guam

Trước khi Chataan tác động đến đảo Guam, các quan chức đã yêu cầu hủy bỏ các hoạt động lễ hội trong Ngày Độc lập Hoa Kỳ và người dân thì chuẩn bị mua sắm đồ dùng cho bão.[1] Mặc dù tâm của mắt bão không tràn qua Guam nhưng hoàn lưu bão ảnh hưởng đến toàn bộ đảo với gió giật mạnh và mưa lớn. Sức gió duy trì cao nhất ước tính là 120 km/giờ (75 dặm/giờ) với gió giật lên tới 167 km/giờ (104 dặm/giờ) tại Căn cứ Không quân Andersen. Gió giật cao hơn một chút tại Cảng Apra, đạt đỉnh là 170 km/giờ (106 dặm/giờ) và có thể lên đến 200 km/giờ (125 dặm/giờ). Tương tự như ảnh hưởng của nó đối với Chuuk, Chataan đã gây ra mưa lớn ở Guam,[3] đạt đỉnh 536 mm (21,1 in) trên núi Almagosa và sau đó giảm xuống còn 311 mm (12,2 in) trong khoảng ba giờ.[13] Cục dự báo thời tiết trên đảo báo cáo lượng mưa là 265 mm trong vòng 24 giờ. Lượng mưa ở phía bắc Guam nhỏ hơn 250 mm (10 in) và cao nhất ở khu vực miền núi phía nam nơi mắt bão đi qua.[13] Khi di chuyển qua đảo, Chataan đã tạo ra một đợt triều cường lớn cao khoảng 3,6 m (12 ft) ở Umatac.[3]

Gió lớn đã gây ra thiệt hại trên toàn đảo Guam, chủ yếu là ở các mái nhà và công trình kém chất lượng hoặc công trình bằng gỗ.[3] Có tổng cộng 1,996 ngôi nhà bị hư hại hoặc bị phá hủy nghiêm trọng.[11] Những ngôi nhà có chất lượng cao hơn vẫn trụ vững trong cơn bão và chỉ có cửa sổ chịu thiệt hại nhỏ. Gió cũng đánh sập các đường dây điện,[3] gây mất điện trên toàn đảo. Sân bóng và thư viện của Trường Trung học John F. Kenedy cũng bị thiệt hại.[11] Mưa lớn có tác động đáng kể nhất khi gây sạt lở đất ở một số khu vực và khiến tốc độ dòng chảy của sông vượt trên mức bình thường. 14 trạm đã báo cáo tốc độ dòng chảy đạt kỷ lục hoặc chạm đỉnh với mức đỉnh trên toàn đảo đạt 8,55 m (28,06 ft) ở cửa sông Tolaeyuus.[13] Hai đồng hồ đo nước bị phá hủy trong cơn bão.[14] Mực nước sông dâng cao làm hư hỏng đường xá, cuốn trôi cây cối và gây xói mòn. Trận lụt làm ô nhiễm hồ Fena, nơi cung cấp nước cho căn cứ quân sự trong vài ngày.[3][13] Ngoài ra còn có 34 trong số 110 giếng nước trên đảo bị hư hỏng do ảnh hưởng của bão. Mưa lũ cũng phá hủy một tòa nhà và làm hư hỏng đường băng tại Sân bay Quốc tế Antonio B. Won Pat, đồng thời phá hủy một cây cầu ở gần Inarajan.[11] Vài cây cọ bị đổ do đất xới tung lên hoặc do mưa lớn hoặc sóng to. Một số cây đổ đè lên xe ô tô nhưng gió không đủ mạnh để làm lật bất kỳ phương tiện nào. Ở nơi cao hơn trên đảo Guam, một số khu vực bị thiệt hại nặng nề do gió mạnh. Tuy nhiên, thiệt hại mùa màng nhìn chung vẫn thấp hơn dự kiến,[3] ước tính khoảng 500.000 đô la Mỹ. Tại Cảng Apra, biển cả đã dạt vào bờ hoặc đánh chìm 5 chiếc xuồng và làm một sà lan của Hải quân Hoa Kỳ tràn 397.000 lít (105.000 gallon) dầu. Nhìn chung, Chataan đã gây thiệt hại tài sản lên đến 60 triệu đô la Mỹ trên đảo Guam và khiến 23 người bị thương nhẹ.[11]

Ở nơi khác

Chataan gây ngập lụt ở Kōriyama, Fukushima

Ở phía bắc Guam, Chataan đã ảnh hưởng đến Rota với sức gió duy trì 74 km/giờ (46 dặm/giờ) và gió giật lên đến 120 km/giờ (75 dặm/giờ) tại sân bay của hòn đảo. Lượng mưa ít hơn nhiều so với những nơi khác trên đường đi của bão và theo báo cáo tại sân bay Rota thì tổng lượng mưa trong 24 giờ là 38,6 mm (1,52 in).[3] Cơn bão đã khiến mùa màng và thủy sản bị thiệt hại nặng nề và theo báo cáo thì 60% nông dân bị tổn thất toàn bộ. Chataan cũng làm hư hại đường xá trên đảo, nhiều con đường bị phá hoại do cây đổ. Chín căn chòi bị phá hủy và thiệt hại ước tính khoảng 2,7 triệu đô la Mỹ.[11]

Sức mạnh của bão kết hợp với Bão Nhiệt đới Nakri làm tăng độ ẩm gió mùa ở Philipines.[15] Hai cơn bão góp phần tạo ra lượng mưa lớn gây ra lũ lụt và lở đất[16] buộc tuyến đường bộ và đường cao tốc phải đóng cửa.[17] Sóng to gây lật thuyền giết chết ba người.[18] Cơn bão đã phá hủy 566 ngôi nhà và làm hư hỏng 2.363 ngôi nhà khác. Tổng cộng 31.813 người phải sơ tán đến 184 nơi trú ẩn do chính phủ lập ra.[19] Quan chức buộc phải đóng cửa nhiều lớp học trong suốt hình thái này. Một số trường học còn được sử dụng để làm nơi trú ẩn tạm thời.[20] Tổng thiệt hại do bão gây ra lên tới 1,5 triệu đô la Mỹ (64 triệu peso Philipines)[16] và lũ lụt đã giết chết 58 người.[21]

Nhật Bản là địa điểm cuối cùng chịu ảnh hưởng. Cơn bão đã buộc phải hủy bỏ 316 chuyến bay[22] và 150 chuyến tàu, đóng cửa luôn cả đường cao tốc giữa Shizuoka và Tokyo.[23] Ít nhất 396 trường học đã phải đóng cửa trong cả nước[22] và trận đấu bóng chày giữa Yokohama DeNA BayStarsYakult Swallows phải hủy bỏ do thời tiết khắc nghiệt.[24] Toyota tạm thời phải đóng cửa hầu hết các nhà máy trong nước.[25] Lượng mưa lớn đạt đỉnh 509 mm (20 in) ở tỉnh Gifu đổ xuống khắp Nhật Bản. Trận mưa đã làm ngập 10.270 ngôi nhà trong cả nước,[26] dẫn đến lệnh sơ tán cho khoảng 145.000 người.[27] Lũ lụt làm hư hỏng đường xá ở 338 địa điểm và phá hủy ít nhất 10 cây cầu.[28] Khoảng 15.000 người sơ tán ở Ogaki sau khi mực nước sông dâng lên tràn bờ.[5] Lượng mưa lớn đã gây ra hàng trăm vụ sạt lở đất,[15] trong đó có hai vụ làm chết người.[29] Lũ lụt giết chết ít nhất 3 người.[15] Sức gió từ bão cuồng phong đạt đỉnh 97 km/giờ (60 dặm/giờ) tại Hachijō-jima.[26] Gió lớn ở Sakai, Osaka phá hủy 20 ngôi nhà.[22] Tại Tokyo, cơn bão tạo ra gió nhẹ và mưa mặc dù di chuyển trong phạm vi 102 km (63 dặm).[5] Chataan phá hủy 21 ngôi nhà và làm hư hại 239 ngôi nhà khác ở những mức độ khác nhau. Trong lúc di chuyển, cuồng phong đã phá hủy 258,6 km2 (99,8 dặm vuông) đất hoa màu. Cơn bão làm 6 người thiệt mạng, 1 người mất tích và 30 người khác bị thương. Tổng thiệt hại ở Nhật Bản là khoảng 500 triệu đô la (59 tỷ yên).[nb 4][26] Trong suốt cơn bão, trang web Yahoo! Japan đã lập kỷ lục 359 triệu lượt xem, chủ yếu là do người xem kiểm tra phần thời tiết của trang web.[31]

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Bão Chataan (2002) http://www.wmo.ch/pages/prog/arep/ITWTCDR/ITWTCDR-... http://www.oanda.com/currency/historical-rates/ http://www.fm/news/kp/2006/Aug_06_1.htm http://www.fema.gov/news-release/chuuk-recovery-ef... http://www.fema.gov/news-release/individual-assist... http://www.fema.gov/news-release/typhoon-recovery-... http://www1.ncdc.noaa.gov/pub/orders/IPS-B6B5F093-... http://pubs.usgs.gov/fs/fs06103/pdf/fs061-03.pdf http://www.usgs.gov/newsroom/article.asp?ID=312 http://reliefweb.int/node/104577